افزایش زیان خودروسازان طی یک سال گذشته باعث شد تا سال پیش صحبت از ضرورت پرداخت 30هزار میلیارد تومان تسهیلات به آنها مطرح شود. خودروسازان بیش از 15هزار میلیارد تومان بدهی به قطعهسازان دارند و همین مساله سبب شده است تا قطعه برای ادامه تولید وجود نداشته باشد، چراکه قطعهسازان نبود نقدینگی برای خرید مواد اولیه را دلیل کاهش عرضه قطعه به خودروسازان میدانند و با این شرایط روزبهروز بر تعداد خودروهایی که بهصورت ناقص تولید میشوند، افزوده میشود.
حال، در همین شرایط و با توجه به ضرروت افزایش تولید خودرو به دلیل افزایش تعهدات خودروسازان به مشتریان، بحث پرداخت تسهیلات سنگین به خودروسازان مطرح شده و آنطور که یک منبع آگاه از بانک مرکزی به «دنیای خودرو» میگوید: «بحث پرداخت تسهیلات به خودروسازان بهصورت جدی در حال پیگیری است. اما هنوز میزان تسهیلات بهصورت دقیق مشخص نیست.»
وی میافزاید: «بههرحال پرداخت تسهیلات به هر صنعتی نیازمند تامین اعتبارات بوده و بهویژه پرداخت تسهیلات سنگین به هر کسی نیازمند طی مراحل مختلف است.»
نیاز خودروسازان به نقدینگی بسیار بالا
آنطور که مشخص است پرداخت تسهیلات به خودروسازان هنوز نهایی نشده است. اما تعلل در پرداخت تسهیلات باعث میشود خودروسازان نتوانند معوقات متعهدشده را پوشش دهند. فرشاد مقیمی، معاون صنایع وزارت صمت در این خصوص میگوید: «خودروسازان به تسهیلات ۸۴۴میلیون دلاری نیاز دارند، چراکه ۱۵۰هزار دستگاه خودرو در پارکینگ آنها هست که به دلیل نبود قطعه قابلیت تحویل به مردم را ندارد.»
به گفته کارشناسان، بخش بزرگی از نیاز این 150هزار دستگاه خودرو به قطعاتی است که باید از خارج وارد شوند و همین باعث شده است خودروسازان به نقدینگی بسیار بالا نیاز پیدا کنند. افزایش قیمت دلار و رسیدن آن به مرز 15هزار تومان و البته نوسان آن در روزهای مختلف نیز باعث شده است قیمتها بهصورت لحظهای جابهجا شود. مقیمی درباره وام ارزی خودروسازان نیز میگوید: «مقرر بود در سال گذشته 844میلیون دلار وام ارزی به خودروسازان پرداخت شود، درحالیکه تاکنون این مبلغ تخصیص پیدا نکرده است. بر این اساس، ما به دنبال تامین این تسهیلات هستیم و مقرر شده بانک مرکزی این وام را پرداخت کند، اما تاکنون این تسهیلات تامین نشده است.»
وی با بیان اینکه بانک مرکزی وعده تامین این وام را داده است، خاطرنشان میکند: «تعهدات براساس پیشفرضها انجام شده و درحالحاضر تولید خودرو سهبرابر شده است.»
این در حالی است که در صورت عدم تامین بهموقع این تسهیلات احتمالا در ماههای آینده شاهد تعطیلی قطعهسازان بیشتری خواهیم بود. ضمن اینکه خودروسازان نیز توان خود را برای ادامه تولید و عمل به تعهدات معوق خود از دست خواهند داد. این مساله یک هشدار جدی است که بسیاری از کارشناسان نسبت به خطراتی که ممکن است گریبانگیر صنعت و البته بازار خودرو شود، گوشزد کردهاند.
توقف تولید؛ آغازگر وزش توفان در بازار خودرو
یک مقام مسئول در یک شرکت خودروسازی با هشدار نسبت به بحران تولید خودرو در کشور و عدم تامین نقدینگی برای خودروسازان به «دنیای خودرو» میگوید: «در شرایط فعلی که خودروسازان تولید را با مشکلات بسیار زیاد ادامه دادهاند، قیمتها در بازار به شکل فزاینده و افسار گسیختهای در حال افزایش است. حال در نظر بگیرید درصورتیکه تولید متوقف شود، چه توفانی در بازار خودرو ایجاد خواهد شد.»
وی که نخواست نامش فاش شود، در ادامه با اشاره به ضرورت تصمیمگیریهای دقیق و سریع از سوی سیاستگذاران، میافزاید: «اگر بحث اصلاح قیمتها در ماههای ابتدایی سال گذشته انجام میشد، امروز اینچنین شاهد افزایش قیمتها تا این حد نبودیم. پس درصورتیکه قرار است نقدینگی و تسهیلاتی به خودروسازان پرداخت شود، بهتر است از تجربه سال گذشته درس بگیریم و روند پرداخت را تسریع کنیم.»
این مقام مسئول همچنین معتقد است؛ اگر نقدینگی به منظور تولید خودرو تامین نشود، نمیتوان آینده خوبی برای خودروسازان متصور بود، اما درصورتیکه نقدینگی تزریق شود، خودروسازان نشان دادهاند توانایی عبور از بحرانهای مختلف را دارند.
4هزار میلیارد تومان پرداختشده صرف چه شد؟
مشکلات این بخش بهصورت زنجیرهای به زنجیره تامینکنندگان قطعات خودرو نیز بازمیگردد و آنها را نیز درگیر خواهد کرد. رئیس انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعهسازان در این باره میگوید: «بدهی خودروسازان به قطعهسازان اکنون به حدود 17هزار میلیارد تومان رسیده و این در حالی است که تامین مواداولیه و انجام تولید برای قطعهسازان نیازمند دست کم 11هزار میلیارد تومان نقدینگی است.»
محمدرضا نجفیمنش پرداخت 4هزار میلیارد تومان نقدینگی به این صنعت پیش از شروع سال جدید را یادآور میشود و میافزاید: «این رقم فقط صرف پرداخت عیدی و حقوق کارگران و بازگرداندن تعدادی از نیروهای تعدیلشده به کار شد و حتی مطالبات 120روزه قطعه سازان از خودروسازان را پاس نکرد.»
این درحالی است که به گفته معاون صنایع وزارت صمت، بانک مرکزی هنوز با درخواست پرداخت تسهیلات 11هزار میلیارد تومانی به خودروسازان موافقت نکرده است. در صورت عدم تامین نقدینگی با سرعتی بالاتر، طی ماههای آینده شاهد افزایش میزان بدهکاری خودروسازان خواهیم بود و در آن صورت شاید حتی موافقت با پرداخت 844میلیون دلار نیز نتواند پاسخگوی حجم بدهکاری خودروسازان باشد.